Axit oxalic là gì? Tính chất, nguồn gốc và ứng dụng thực tế

Axit oxalic là gì? Cùng tìm hiểu định nghĩa, tính chất, nguồn gốc, tác hại và ứng dụng của axit oxalic trong đời sống và công nghiệp.

Axit oxalic là gì? Giới thiệu chung về axit oxalic

Axit oxalic (Oxalic acid) là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm axit dicarboxylic, có công thức hóa học là C₂H₂O₄. Trong điều kiện tự nhiên, nó xuất hiện ở dạng tinh thể không màu hoặc bột trắng, tan tốt trong nước. Đây là một axit yếu nhưng có tính khử mạnh và khả năng tạo phức với kim loại.

Lần đầu tiên, axit oxalic được phát hiện vào thế kỷ 18 từ cây me chua (Oxalis). Ngày nay, axit oxalic được tìm thấy phổ biến trong nhiều loại thực vật như rau bina, củ dền, ca cao, trà và các loại hạt.

Cấu trúc và tính chất hóa học của axit oxalic

1. Công thức hóa học

• Công thức phân tử: C₂H₂O₄

• Công thức cấu tạo: HOOC–COOH
  Axit oxalic có hai nhóm –COOH, vì vậy nó thuộc loại axit hai nấc.

2. Tính chất vật lý

• Trạng thái: Tinh thể không màu hoặc bột trắng.

• Nhiệt độ nóng chảy: Khoảng 189°C (phân hủy).

• Độ tan: Tan nhiều trong nước, rượu, và một số dung môi hữu cơ.

3. Tính chất hóa học

• Có tính axit yếu (pKa₁ ≈ 1,27; pKa₂ ≈ 4,27).

• Dễ tạo phức với ion kim loại như Fe³⁺, Ca²⁺.

• Có khả năng khử, biến ion Fe³⁺ thành Fe²⁺.

• Phản ứng với bazơ tạo muối oxalat.

Nguồn gốc của axit oxalic

1. Trong tự nhiên

Axit oxalic có nhiều trong các loại thực vật, đặc biệt là rau lá xanh, củ quả và hạt. Trong thực vật, nó đóng vai trò điều hòa khoáng chất và bảo vệ cây khỏi côn trùng.

2. Trong công nghiệp

Axit oxalic được sản xuất từ quá trình oxi hóa carbohydrate hoặc từ các chất hữu cơ khác như đường, cellulose, bằng chất xúc tác axit hoặc kim loại.

Ứng dụng của axit oxalic trong đời sống và công nghiệp

1. Trong công nghiệp tẩy rửa

Axit oxalic là thành phần quan trọng trong các dung dịch tẩy rửa, đặc biệt dùng để tẩy gỉ sét, làm sạch bề mặt kim loại, tẩy vết bẩn trên vải và gỗ.

2. Trong ngành dệt nhuộm

Axit oxalic được dùng để loại bỏ mực in, tẩy màu không mong muốn trên vải và là chất khử trong quá trình nhuộm.

3. Trong chế biến gỗ

Axit oxalic có khả năng làm sáng màu gỗ và tẩy vết ố vàng trên bề mặt gỗ lâu năm.

4. Trong hóa phân tích

Trong phòng thí nghiệm, axit oxalic được dùng làm chất chuẩn độ (chuẩn gốc) để xác định nồng độ dung dịch kali pemanganat (KMnO₄).

5. Trong bảo quản và xử lý thực phẩm

Ở liều lượng thích hợp, axit oxalic và muối của nó có thể được sử dụng như chất bảo quản chống vi sinh vật, nhưng phải tuân thủ quy định an toàn.

Tác động của axit oxalic tới sức khỏe con người

1. Khi tiêu thụ trong thực phẩm

Trong khẩu phần ăn hàng ngày, lượng axit oxalic thường không gây hại cho người khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu oxalat, oxalat có thể kết hợp với canxi trong cơ thể tạo thành sỏi canxi oxalat.

2. Khi tiếp xúc trực tiếp

• Dạng tinh thể: Có thể gây kích ứng da, mắt và đường hô hấp.

• Dạng dung dịch đậm đặc: Có tính ăn mòn nhẹ, gây tổn thương mô khi tiếp xúc lâu.

3. Ngộ độc axit oxalic

Ngộ độc xảy ra khi nuốt phải lượng lớn axit oxalic hoặc muối oxalat. Triệu chứng gồm đau bụng, buồn nôn, giảm canxi huyết và rối loạn nhịp tim.

Cách xử lý và phòng ngừa rủi ro từ axit oxalic

1. Trong chế độ ăn

• Hạn chế ăn quá nhiều thực phẩm giàu oxalat.

• Kết hợp với thực phẩm giàu canxi để giảm hấp thu oxalat.

• Uống nhiều nước để giảm nguy cơ kết tinh sỏi.

2. Trong môi trường làm việc

• Sử dụng găng tay, kính bảo hộ khi tiếp xúc với axit oxalic dạng tinh thể hoặc dung dịch đậm đặc.

• Làm việc ở nơi thông thoáng, tránh hít phải bụi hoặc hơi.

Sự khác biệt giữa axit oxalic tự nhiên và tổng hợp

Axit oxalic trong tự nhiên thường tồn tại ở dạng muối (oxalat) trong thực vật. Loại này có thể an toàn hơn khi tiêu thụ ở mức hợp lý. Axit oxalic tổng hợp trong công nghiệp thường tinh khiết hơn, được dùng cho mục đích tẩy rửa hoặc thí nghiệm, cần xử lý cẩn thận.

Mua Hóa Chất Công Nghiệp ở đâu giá tốt – uy tín?

Nếu bạn đang có nhu cầu mua hóa chất, TLS Chem là một trong những địa chỉ uy tín mà bạn có thể tin tưởng. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp hóa chất công nghiệp, TLS chem cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm chất lượng, chính hãng từ các thương hiệu nổi tiếng.

Khi mua hóa chất qua TLS Chem, bạn sẽ nhận được:

• Sản phẩm chính hãng: TLS Chem cam kết cung cấp biến tần với đầy đủ chứng nhận chất lượng và bảo hành từ nhà sản xuất.
• Tư vấn chuyên nghiệp: Đội ngũ kỹ thuật viên của TLS sẵn sàng hỗ trợ, tư vấn giúp bạn lựa chọn được thiết bị phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng.
• Giá cả cạnh tranh: TLS Chem luôn cung cấp sản phẩm với mức giá hợp lý, cùng các chính sách ưu đãi hấp dẫn.
• Bảo hành và hỗ trợ kỹ thuật: Khi mua hóa chất tại TLS, bạn sẽ được hưởng chế độ bảo hành chu đáo và hỗ trợ lâu dài.

Thông Tin Liên Hệ:

• Địa chỉ: Số 2, Ngõ 83, Trần Duy Hưng, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: 0868.981.186 – 0966.186.601 – 0989.669.868
• Website: TLS Chem
• Fanpage: TLS Chem

Kết luận

Axit oxalic là một hợp chất hữu cơ tự nhiên, vừa có lợi vừa tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe tùy thuộc vào liều lượng và cách sử dụng. Việc hiểu rõ “Axit oxalic là gì” giúp chúng ta ứng dụng hiệu quả trong sản xuất và đời sống, đồng thời bảo vệ sức khỏe.